Sistitning eng yoqimsiz belgilaridan biri bu og‘riqdir. Og‘riq kuchi va joylashuvi (lokalizatsiyasi) turlicha bo‘lishi mumkin va u sezilarli darajada noqulaylik tug‘diradi. Shunga qaramay, sistitdagi og‘riq shifokor uchun muhim yordamchi va kasallik turini aniqlash, shuningdek, asoratlarni baholashda muhim belgi bo‘lib xizmat qiladi. Og‘riqning xarakteri bo‘yicha shifokor taxminiy tashxis qo‘yadi va zarur tekshiruvlarni belgilaydi.

Sistitdagi og‘riq sabablari

Hech bo‘lmaganda bir marta sistitni boshdan kechirgan har bir ayol biladiki, u deyarli har doim og‘riq bilan birga kechadi. Og‘riq sindromi organizmda biror kasallik borligini bildiradi. Organizmdagi tizimlardan birida buzilish yuz berganida, tana bu muammoga e’tibor qaratish zarurligini signal orqali bildiradi.

Sistit – bu siydik pufagi shilliq qavati yallig‘lanishi bo‘lib, kasallik turli sabablarga ko‘ra rivojlanadi, va aynan sababiga qarab og‘riq turi o‘zgaradi.

Sistit quyidagicha rivojlanadi: zararli mikroorganizmlar (ko‘pincha siydik yo‘li orqali) siydik pufagiga kirib, uning shilliq qavatiga joylashadi va ko‘payishni boshlaydi. Bu a’zoning o‘ziga xos tuzilishi tufayli, u bakteriyalardan yetarlicha himoyalanmagan bo‘ladi va infeksiya tezda kengayadi.

Shunda organizmda himoya vazifasini bajaruvchi leykotsitlar jangga kiradi. Ular bakteriyalarga qarshi kurashadi va bu jarayonda yallig‘lanish rivojlanadi. Miyaga ushbu jarayon haqida signal yuboriladi va organizm og‘riq orqali bu haqda xabar beradi.

Og‘riqning kuchi va tabiatiga kasallik shakli, sabablari, va fon kasalliklari ta’sir ko‘rsatadi.

Yallig‘lanish jarayoniga boshqa organlar ham qo‘shilgan bo‘lsa, og‘riq yanada kuchayadi yoki o‘ziga xos bo‘ladi.

Og‘riq ikki xil bo‘ladi: o‘tkir (u odatda kuchli bo‘ladi) va surunkali. O‘tkir og‘riq to‘satdan yuzaga keladi, kuchli bo‘ladi va odatda o‘tkir sistit formasida kuzatiladi. U yaxshi davolanadi va bemor sog‘aygani sari kamayadi.

Surunkali og‘riq esa uzoq davom etadigan yallig‘lanish oqibatida yuzaga keladi. U unchalik kuchli bo‘lmasa-da, uzoq saqlanadi va “doimiy” og‘riq deb ataladi, chunki u yana bir muddat davom etadi.

Surunkali yoki qaytalanadigan sistit, agar bemorda yil davomida 3 marotaba yoki 6 oy ichida 2 marotaba kuchayish bo‘lsa, tashxislanadi.

Og‘riq sindromi, shuningdek, infeksiya siydik pufagidan buyrakka o‘tganini yoki ginekologik kasalliklar mavjudligini ham ko‘rsatishi mumkin.

Sistitda og‘riqlar xarakteri

Xarakteriga ko‘ra og‘riqlar turli xil bo‘ladi:

• o‘tkir og‘riq;
• tortuvchi og‘riq;
• o‘tmas og‘riq;
• zo‘r berib og‘rish;
• sanchiqli og‘riq.

Og‘riqning xarakterini to‘g‘ri tushunish muhim, chunki bu ma’lumot shifokor uchun juda muhim ahamiyatga ega va to‘g‘ri tashxis qo‘yishga yordam beradi.

Og‘riqlar shiddatiga qarab farqlanadi. Ba’zan ular yengil bo‘ladi, ba’zida esa juda kuchli, hatto chidab bo‘lmas darajada bo‘lishi mumkin (masalan, buyrak sanchig‘ida). O‘tkir og‘riqlar odatda kuchli yallig‘lanish yoki shikastlanishdan dalolat beradi.

Sistitda xos bo‘lgan alomatlardan biri – siydik chiqarish paytida quyi qorinda, ya’ni kindik osti sohasida yonish va og‘riqdir. Bu yerda siydik pufagi joylashgan. Og‘riq to‘satdan boshlanadi va siyish tugaganidan keyin ham darhol yo‘qolmaydi.

Sistitdagi noxush belgilarni yengillashtirishga va qaytalanishining oldini olishga Kanefron^® N o‘simlik dori vositasi yordam beradi. U ichish uchun tabletkalar va tomchi shaklida mavjud.

Tomchilar 1 yoshdan oshgan bolalarga ham qulay tarzda berilishi mumkin.
Sistalgiya haqida alohida eslatib o‘tish lozim. Bu holatda ayolda sistitga o‘xshagan og‘riqlar mavjud bo‘ladi, ammo tahlillarda hech qanday kasallikni aniqlanmaydi. Sistalgiya ko‘pincha surunkali yallig‘lanish, stress yoki asab tizimi muammolari bilan bog‘liq bo‘ladi.

Sistit alomatlari ba’zan ginekologik kasalliklar bilan aralashib ketadi. Masalan, qin kandidiozi (molochnitsa) ham siyish paytida og‘riq va achishishga sabab bo‘ladi. Uni quyidagi belgilar orqali ajratish mumkin: jinsiy a’zolarda qichishish va tvorogsimon ajralmalar.

Qorinning pastki qismidagi tortuvchi og‘riqlar bachadon miomasi, endometrioz va boshqa ayollarga xos kasalliklarda ham uchraydi. Bu holatlarda boshqa alomatlar bo‘lmasligi mumkin.

Bel sohasidagi og‘riq

Sistitda bel sohasidagi og‘riq, odatda yallig‘lanish buyrakka o‘tganidan dalolat beradi. Bu holat, masalan, pielonefrit yoki boshqa buyrak kasalliklari bo‘lishi mumkin. Bu holatda og‘riq odatda o‘tmas, tortuvchi bo‘ladi.

Agar og‘riq birdan boshlansa va kuchli bo‘lsa, bu ko‘pincha buyrak sanchig‘i (nefrolitiaz) bilan bog‘liq. Bunday og‘riq qattiq, chidab bo‘lmas bo‘lib, qovuq yoki oyoqqa tarqalishi mumkin. Holatni o‘zgartirish, ovqat yeyish yoki siyish og‘riqning yengillashishiga hech qanday yordam bermaydi.

Homiladorlik davrida og‘riq

Homiladorlik ayol hayotining alohida davri bo‘lib, og‘riqlar turli sabablarga ko‘ra bo‘lishi mumkin. Shuning uchun homilador ayol o‘zini diqqat bilan kuzatishi lozim.

Erta muddatlarda bel sohasida va qorinning pastida og‘riqlar bo‘lishi mumkin – bu bachadon va bog‘lamlarning cho‘zilishi bilan bog‘liq. Keyingi muddatlarda esa bachadon kattalashib, siydik pufagiga bosim o‘tkazadi, natijada ayol tez-tez hojatga chiqadi. Bu holat sistit bilan bog‘liq emas.

Homiladorlik davomida qorinning pastki qismida noxush sezgilar bo‘lishi mumkin, chunki bachadon asta-sekin kattalashadi.

Shuningdek, belda og‘riq paydo bo‘lishi mumkin, bu – umurtqaga tushgan bosimning oshgani bilan bog‘liq.

Bolaning o‘sishi bilan u qo‘shni organlarga bosim o‘tkaza boshlaydi, bu esa yon sohalarda og‘riq keltirib chiqaradi.

Tug‘ruqqa yaqin tos suyaklari asta-sekin ajrala boshlaydi, bu esa kindik va kindik osti sohasida og‘riq keltirishi mumkin.

Lekin homiladorlikda og‘riqlarni e’tiborsiz qoldirmaslik kerak. Agar og‘riq kuchli, doimiy yoki xavotir uyg‘otsa – albatta shifokorga murojaat qiling.

Sistitdagi og‘riqlarni aniqlash va davolash

Og‘riq – shifokorga to‘g‘ri tashxis qo‘yishda yordam beruvchi asosiy belgilaridan biridir. Har bir kasallikning o‘ziga xos rivojlanish va namoyon bo‘lish xususiyatlari bor. Shuning uchun tibbiyot muassasasiga murojaat qilganda og‘riq sindromi haqida imkon qadar aniq va batafsil ma’lumot berish zarur.

Shifokor quyidagi holatlar bilan albatta qiziqadi:

• og‘riq qanday boshlangan va qachon kuchaygan;
• uning kuchi qanday;
• qancha vaqt davom etmoqda;
• qanday xarakterga ega;
• qayerda joylashgan va qayerga tarqaladi;
• tana holati yoki boshqa omillar bilan bog‘liqmi: ovqatdan keyin, harakat paytida, tik turganda, o‘tirganda va h.k.da kuchayadimi yoki susayadimi.

Og‘riq bir vaqtning o‘zida bir necha joyda paydo bo‘lishi yoki ketma-ket ravishda turli tana qismlarida navbat bilan namoyon bo‘lishi mumkin. Ushbu tafsilotlarni shifokorga aytish lozim.

Urolog shifokor sistitda buyrakdagi og‘riqlarni aniqlash uchun palpatsiya (qo‘l bilan tekshirish) o‘tkazadi. U buni “urib tekshirish” usuli orqali amalga oshiradi: bemorning yon tomoniga kaftini qo‘yadi va ikkinchi qo‘li bilan yengil uradi. Buyrakdagi muammo yon sohadagi noxush sezgi bilan bilinadi.

Shifokorning vazifasi – siydik-tanosil tizimi kasalliklariga xos bo‘lgan og‘riqlarni boshqa kasalliklarda bo‘ladigan og‘riqlardan ajratishdir. Masalan, bel yoki pastki qorin sohasidagi og‘riqlar me’da-ichak tizimi kasalliklari yoki nevrologik holatlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Shuning uchun shifokor yig‘ilgan ma’lumotlarga asoslanib qo‘shimcha tekshiruvlarni belgilaydi.

Bularga laboratoriya tadqiqotlari (tahlillar), shuningdek instrumental usullar (UZI va boshqalar) kiradi. Tashxis so‘rovnoma, ko‘rik va tekshiruvlarning umumiy natijalariga asoslanadi.

Sistitda qorin sohasidagi og‘riqni kamaytirish uchun og‘riq qoldiruvchi vositalar buyuriladi.

Shuningdek, shifokor asosiy kasallikni, agar mavjud bo‘lsa, hamroh kasalliklarni davolash uchun dori vositalarini tanlaydi.

Ko‘plab shifokorlar tavsiyalarida o‘simlik asosidagi dori vositasi – Kanefron^® N albatta mavjud bo‘ladi. U uchta dorivor o‘simlikning foydali xususiyatlarini birlashtirib, kompleks ta’sir ko‘rsatadi.

Kanefron^® N quyidagilarga yordam beradi:

• siyish paytidagi og‘riq va achishishni kamaytiradi;
• siydik pufagidagi bakteriyalar bilan kurashadi;
• yallig‘lanishni kamaytiradi;
• siydik ajralishini faollashtiradi.

Ushbu preparatni antibiotik kursi bilan birgalikda qabul qilish mumkin. Kanefron^® N ularning ta’sirini kuchaytirish xususiyatiga ega.

E’tibor bering, ushbu maqola faqat axborot maqsadida taqdim etilgan. Agar sizda kasallik alomatlari kuzatilsa, albatta shifokorga murojaat qiling.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

Урология. Российские клинические рекомендации / под ред. Ю.Г. Аляева, П. В. Глыбочко, Д. Ю. Пушкаря. – М.: «Медфорум», 2017.

Трухан Д. И., Филимонов С. Н., Тарасова Л. В. Клиника, диагностика и лечение основных заболеваний почек и мочевых путей. – Новокузнецк: «Полиграфист», 2014.

Лоран О. Б., Синякова Л. А., Косова И. В. Рецидивирующие инфекции мочевых путей. Алгоритм диагностики и лечения: Пособие для врачей. – М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 2008.