Sistit shunday kasalliklardan biridirki, maxsus parhezga rioya qilmasdan uni to‘liq davolash mushkul. Agar sistitda ovqatlanish o‘zgartirilmasa, terapiya haqiqiy samarani bermaydi.

Parhezning umumiy tavsifi

Ayollar sistitda qanday parhezga rioya qilishlari kerak? Gap shundaki, sistit – bu siydik pufagi shilliq qavatining yallig‘lanishidir. Yallig‘langan joyni, ma’lumki, iloji boricha ayash va kamroq bezovta qilish kerak. Chunki biz ichayotgan barcha suyuqlik va oziq-ovqat bilan kiradigan ayrim moddalar baribir siydik pufagidan o‘tadi, demak, shilliq qavatni qo‘shimcha bezovta qiluvchi mahsulot va ichimliklardan asrash kerak.

Shu sababli ko‘plab tadqiqotlar asosida ayollar uchun sistit davrida rioya qilinishi lozim bo‘lgan parhez ishlab chiqilgan bo‘lib, u siydik pufagi shilliq qavatiga tushadigan yuklamani kamaytiradi va siydik ajralishini kuchaytiradi. Bu esa kasallikni davolashda katta ahamiyatga ega, chunki bakteriyalar siydik bilan chiqariladi va siydik pufagida joylashib olishga ulgurmaydi.

Sistit davridagi parhez quyidagi maqsadlarni ko‘zlaydi:

• organizmdagi intoksikatsiyani kamaytirish;
• siydik chiqarish tizimiga infeksiyaga qarshi kurashishda yordam berish;
• siydik pufagi shilliq qavatini qamrab olgan yallig‘lanishni kamaytirish;
• antibiotiklar ta’sirini kuchaytirish;
• siydik pufagi yoki buyraklarda tosh hosil bo‘lishi xavfini kamaytirish.

Ovqatlanish kundaligini yuritish va iste’mol qilingan mahsulotlar va ularning miqdori haqidagi ma’lumotlarni yozib borish tavsiya etiladi. Bu juda qulay – holatning yomonlashishi yoki yaxshilanishi va ratsion orasidagi bog‘liqlikni kuzatish va kerakli o‘zgartirishlar kiritish mumkin.

Parhezga nafaqat kasallik davrida, balki qaytalanishga sabab bo‘lmasligi uchun, tuzalganingizdan keyin ham biroz vaqt amal qilish kerak. Agar ayollarda surunkali sistit haqida gap ketayotgan bo‘lsa, parhezga ancha uzoq muddat – bir necha yilgacha rioya qilishga to‘g‘ri keladi. Mustahkam remissiyaga erishish kerak.

Ayollar ko‘pincha xalqona parhez usullariga amal qilishga oshiqishadi, ayniqsa keksalar orasida.

Bunday retseptlarning samaradorligi isbotlanmagan, ba’zida esa zararli ham bo‘lishi mumkin. Bu, ayniqsa, turli damlamalar, giyohli aralashmalar va shunga o‘xshashlarga tegishli.

Sistitni davolashda urolog shifokorlar tomonidan ma’qullangan ishonchli vositalarga ishonish kerak, masalan, Kanefron^® N o‘simlikka asoslangan dori vositasi. Uning tarkibida uchta o‘simlik komponenti mavjud – zubturum, lyubistok va romarin. Preparat kompleks ta’sirga ega bo‘lib, sistitning asosiy simptomlarida yordam beradi – og‘riqni kamaytiradi, yallig‘lanishni yo‘qotadi va siydik chiqishini normallashtiradi.

Kanefron^® N ichishga mo‘ljallangan tomchi shaklida 1 yoshdan boshlab bolalarga berilishi mumkin, shuningdek, u 6 yoshdan ruxsat etilgan tabletkalar shaklida ham mavjud.

Sistitda qanday mahsulotlarni iste’mol qilish tavsiya etiladi?

Sistitda ovqatlanish mahsulot va taomlarning tor doirasi bilan cheklanmaydi. Bu kasallikdan aziyat chekayotgan ayollar o‘zlariga yoqadigan mahsulotlarni tanlashlari va ulardan mazali taomlar tayyorlashlari uchun qiyinchilik tug‘dirmaydi. Siydik haydovchi ta’sirga ega bo‘lgan sabzavot va mevalarni iste’mol qilish mumkin: tarvuz, qovoq, qovoqcha, bodring.

Oqsilli ovqatlarga ruxsat beriladi, lekin ba’zi cheklovlar bilan. Go‘sht yoki baliqning yog‘siz turlari tanlagani ma’qul. Sistitning o‘tkir kechishi davrida, ya’ni harorat ko‘tarilgan paytda, dietadan oqsillarni chiqarib tashlash afzal.

Sut mahsulotlarini iste’mol qilish ham mumkin, lekin me’yorida. Sut va nordon sut mahsulotlari – tvorog, ryajenkaning yog‘siz turi, kefir, tuzsiz va juda yog‘li bo‘lmagan pishloqlar ruxsat etiladi.

Ratsionga otrub va butun donli don mahsulotlarini qo‘shish foydali – grechka, suli, jigarrang guruch, tariq yormasi mumkin. Ular ozuqaviy tolalarga boy bo‘lib, ayollarda sistitni davolashda juda muhim bo‘lgan ichak faoliyatini barqarorlashtirishga yordam beradi. Ichak muntazam tozalansa, siydik pufagiga bosim minimal bo‘ladi va yolg‘on siydik chiqarish istagi kamroq bezovta qiladi.

Hayvon yog‘laridan faqat sariyog‘ga ruxsat beriladi. O‘simlik yog‘laridan esa har qanday turi, ayniqsa makkajo‘xori va zaytun yog‘i ishlatilishi mumkin.

Chanqoqni bosish uchun shifokorlar gazsiz toza suv, nordon bo‘lmagan morslar, kompotlar va sharbatlar ichishni tavsiya etadilar. Sistitda brusnika va klyukvadan tayyorlangan mors juda foydali bo‘lib, u antiseptik, siydik haydovchi va yallig‘lanishga qarshi ta’sir ko‘rsatadi.

Ushbu xususiyatlari tufayli, garchi bular nordon bo‘lsa-da, morslar ratsionga kiritiladi.

Damlamalar va siydik haydovchi giyohlar, sistit bilan og‘rigan bemorlar orasida mashhur bo‘lsa-da, faqat shifokor bilan maslahatlashgan holda iste’mol qilinishi mumkin.

Kasallik davrida suyuqlik ichish rejimiga rioya qilishni unutmang: kamida 2 litr suyuqlik ichish kerak. Shu bilan birga, siydik ajralishini kuzatish tavsiya etiladi, suyuqlik organizmda to‘planmasligi kerak.

Interstitsial sistit (og‘riqli siydik pufagi sindromi)da ichimlik rejimi tavsiyalarda istisno bo‘lib hisoblanadi. So‘nggi tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, bu kasallik uchun holat ikki xil bo‘lishi mumkin: ayrim bemorlar ko‘p suyuqlik ichganda yengillik sezishadi, boshqalarda esa aksincha – oz miqdordagi siydik va uning yuqori kontsentratsiyasi holatni yengillashtiradi.

Sistitda qanday mahsulotlardan voz kechish kerak?

Birinchi navbatda, efir moylari ko‘p bo‘lgan mahsulotlarni vaqtincha unutish kerak. Bular – petrushka, selderey, sarimsoq, rayhon, rediska, piyoz. Efir moylari siydik pufagi shilliq qavatini ancha bezovta qiladi va uning tez tiklanishiga to‘sqinlik qiladi.

Qaynatmalar – ayniqsa baliq, go‘sht va qo‘ziqorin bulyonlari – parhez stolida bo‘lmasligi kerak.

Sabzavotli sho‘rvalarni esa to‘yimli qilish mumkin.

Nordon sabzavot va mevalar – pomidor, limon, apelsin va boshqa sitrus mevalar ham taqiqlanadi. Yuqorida aytilganidek, bu cheklov klyukva va brusnikaga taalluqli emas, chunki ular katta foyda keltiradi.

Shirinliklar, shokolad va rafinatlangan shakarni iste’mol qilmaslik kerak. Sun’iy bo‘yoq va shakar o‘rnini bosuvchilar mavjud bo‘lgan mahsulotlardan ham voz kechish lozim. Ichimliklarga shakar o‘rniga qo‘shiladigan shirinlashtiruvchilardan foydalanadigan ayollarga ularni tark etish tavsiya qilinadi. Shuningdek, tarkibida ko‘p miqdorda shavvel kislotasi bo‘lgan mahsulotlar – ismaloq, shavvel va boshqalar – taqiqlanadi.

Taqiqlangan ichimliklar haqida gapirganda, avvalo qahva va choydan boshlash kerak. Afsuski, bu ichimliklarni yaxshi ko‘ruvchilar uchun vaqtincha ularni butunlay tark etishga yoki kam iste’mol qilishga to‘g‘ri keladi, chunki ular siydik pufagi shilliq qavatini bezovta qiladi va sog‘ayishni kechiktiradi. Bu o‘simlik va yashil choyga taalluqli emas. Achchiq damlanmagan qora choyni sinab ko‘rish mumkin, ammo uni oziqlanish kundaligida qayd etib borish shart.

Shirin gazli ichimliklarni ham ichmaslik kerak. Ularning ko‘pchiligi kofein va juda ko‘p miqdorda shakar saqlaydi, bu esa sog‘lom insonlar uchun ham foydali emas. Har qanday shakldagi spirtli ichimliklar ham taqiqlanadi. Spirtli ichimliklar siydik pufagiga aniq zarar yetkazishidan tashqari, sistitni davolash uchun buyurilgan antibiotiklar bilan mos kelmaydi.

Taxminiy menyu

Sistit bilan og‘rigan ayollar uchun parhezda mahsulotlarni tayyorlash jarayoni ham ayrim cheklovlarga ega. Ovqatni ziravorlarsiz pishirish kerak, umuman tuzsiz yoki juda kam miqdorda tuz solish kerak. Ovqatga qalampir solish mumkin emas, achchiq taomlar qat’iyan taqiqlanadi.

Pishirish usullaridan – qaynatish, dimlash va bug‘da tayyorlash mos keladi. Ba’zan pechda pishirishga ruxsat beriladi, lekin ovqat qizarib pishmasligi kerak. Qovurilgan, dudlangan yoki ko‘p miqdorda yog‘da tayyorlangan taomlar butunlay chiqarib tashlanadi. Mahsulotlarni pishirishda yog‘ miqdorini cheklash kerak.

Uy sharoitida tayyorlangan va do‘konda sotiladigan tuzlangan, marinadlangan va achitilgan konservatsiyalar nafaqat kasallikning o‘tkir bosqichida, balki remissiya davrida ham mumkin emas, ayniqsa sistit surunkali shaklga o‘tgan bo‘lsa.

Do‘kondan olingan souslar ishlatilmasligi kerak, chunki ularning tarkibida yog‘ va ziravorlar ko‘p. Uy sharoitida yengil tarkibli souslar – sutli, pishloqli, smetanali va boshqalar tayyorlash mumkin. Muhimi – ularni haddan tashqari yog‘li qilmaslik.

Menyuni iloji boricha xilma-xil qilishga harakat qiling, shunda ratsion muvozanatli bo‘ladi.

Tushlikda sho‘rva va yog‘siz go‘sht yoki baliqdan ikkinchi taom tayyorlang, yangi sabzavotlardan salatlar haqida unutmang. Nonushta uchun esa suvda yoki sutda tayyorlangan bo‘tqalar foydali.

Sistitdan tezroq xalos bo‘lishga Kanefron^® N o‘simlikka asoslangan dori vositasi yordam beradi. U to‘planuvchi ta’sirga ega bo‘lib, qayta infeksiyalanishga to‘sqinlik qiladi va siydik toshlari hosil bo‘lishi ehtimolini kamaytiradi. Bundan tashqari, preparat antibiotiklar ta’sirini kuchaytiradi va profilaktika maqsadida uzoq muddatli kurslarda qo‘llanilishi mumkin.