Sistit bugungi kunga kelib ham ko‘plab ayollarni xavotirga soladigan holat bo‘lib qolmoqda. Ushbu makkor kasallik har to‘rtinchi ayolni qiynaydi, har o‘ninchi holatda esa u surunkali shaklga o‘tib, takror va takror qaytalanadi. Ayniqsa, sistit bilan hayz bir vaqtda boshlanganida bu ikki muammo birikib, holat yanada og‘irlashadi.

Hayz paytida sistit yuzaga kelishining sabablari

Sistit nega ko‘p hollarda aynan hayz oldidan boshlanadi? Bu kasallikning paydo bo‘lishiga bir qancha sabablar mavjud, biroq eng asosiylari gormonal fondagi o‘zgarishlar hamda ayol siydik-jinsiy tizimining fiziologik xususiyatlaridir. Bu – qin, orqa chiqaruv teshigi va siydik chiqarish yo‘li yaqin joylashgani, shuningdek, ayollarda siydik chiqarish yo‘li kalta va keng bo‘lgani uchun bakteriyalar siydik yo‘li bo‘ylab bemalol harakatlanishiga imkon beradi.

Sistitning kuchayishiga bir nechta omillar sabab bo‘ladi, ulardan asosiylari quyidagilardir:

• Yaxshi davolanmagan o‘tkir sistit;
• Buyrak va ayollar reproduktiv organlarining yallig‘lanish kasalliklari;
• Intim gigiyena yetarli emasligi yoki ortiqcha gigiyena choralarini qo‘llash;
• Birga kechuvchi surunkali kasalliklar (masalan, qandli diabet);
• Immunitetning pasayishi;
• Yaqinda o‘tkazilgan ginekologik operatsiyalar.

Qiziq tuyulsa-da, siydik pufagining yallig‘lanishi kuchli stress yoki asabiy holatlar ta’sirida ham yuzaga kelishi mumkin, chunki kuchli salbiy emotsiyalar immunitetni jiddiy darajada zaiflashtiradi. Albatta, kasallikning rivojlanishi uchun patogen bakteriyalar zarur, ammo stress aynan “triger” – kasallikni ishga tushiruvchi omil sifatida ishtirok etadi. Agar bu omilni yo‘qotsa, kasallik chekinishi mumkin.

Shuningdek, hayz paytidagi sistit gormonal nomutanosiblik bilan bog‘liq bo‘lishi mumkinligini aniqlash ham muhimdir. Buning uchun shifokor tomonidan tayinlangan gormon darajalariga oid bir necha bosqichli tahlillar topshirilishi lozim, ularni turli hayz sikli bosqichlarida o‘tkazish orqali dinamikani baholash mumkin.

Ginekologik kasalliklar ham hayz vaqtida sistitga sabab bo‘lishi mumkin. Chiqarilayotgan qon qin mikroflorasining butun tarkibini o‘zida olib yuradi va shartli-patogen bakteriyalar mavjud bo‘lsa, ularni osongina siydik yo‘liga tashiydi.

Alomatlar

Hayz boshlanishidan oldin yoki davomida paydo bo‘ladigan sistit simptomlari ko‘pincha premenstrual sindrom (PMS) bilan adashtiriladi. Bu davrda ko‘plab ayollarda pastki qorin sohasida og‘riq va siydik chiqarish istagi kuzatiladi. Holatni murakkablashtiradigan jihat – siydikdagi qon hayz qonidan farqlanmasligi mumkin.

Agar sizda hayz paytida sistitga moyillik borligi ma’lum bo‘lsa, sog‘lig‘ingizdagi o‘zgarishlarni sinchiklab kuzatib boring. Quyidagi aniq belgilar aynan sistitga xos:

• Siydik chiqarish paytida yoki oxirida og‘riq bo‘ladi. Hayz paytida bunday og‘riq bo‘lmasligi kerak.
• Hojatga chiqqandan so‘ng siydik pufagi to‘liq bo‘shamagan degan tuyg‘u qoladi. Buni hayz vaqtida bachadonning to‘lish hissi bilan adashtirmang: sistitda xuddi hojat qilinmagandek tuyuladi.
• Qovuq sohasida og‘riq bo‘ladi. Hayz og‘rig‘i odatda bu hududdan biroz yuqorida seziladi.
• Siydik chiqarish istagi tez-tez, keskin va chidab bo‘lmas bo‘ladi. Ba’zida siydik o‘z-o‘zidan ajralib ketadi.

Agar yuqoridagi belgilar kuzatilsa, darhol shifokorga murojaat qilish lozim.

Premenstrual sistit diagnostikasi

Sistit bo‘yicha shifokorga birinchi marta murojaat qilgan bemor jiddiy tekshiruvlarni kutmasligi mumkin. Asosiy maqsad – kasallikni to‘liq davolashdir. Ammo muammo qayta-qayta takrorlansa, malakali shifokor albatta kompleks tekshiruvlarni o‘tkazishni taklif qiladi, bu esa aniq sababni aniqlash va samarali davo tanlash imkonini beradi.

Shubhasiz, birinchi bosqichda laborator tekshiruvlar talab qilinadi. Asosiylari quyidagilar:

• Siydik tahlili;
• Umumiy qon tahlili;
• Siydik bakteriologik ekin tahlili – bu kasallikni keltirib chiqargan bakteriyani aniqlab, antibiotikni to‘g‘ri tanlash imkonini beradi.

Shuningdek, sistitning qaytalanishiga nima sabab bo‘layotganini aniqlash maqsadida instrumental tekshiruvlar o‘tkazilishi zarur. Chunki bu holda asosiy sababni aniqlamasdan, to‘g‘ri davoni tayinlash mushkul bo‘ladi.